Bài viết theo lời kể của Ali, một nhà đầu tư crypto chia sẻ với Insights. Đây là những bài học đơn thuần về tâm lý đầu tư thông qua một trò chơi bài phổ biến toàn cầu. Chúng tôi không khuyến khích độc giả tham gia đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào.
Cách đây vài ngày, trong không khí chuẩn bị nghỉ Tết Nguyên Đán, tôi cùng một số người bạn chơi poker cùng nhau để giải trí đơn thuần. Chúng tôi không đánh bạc, chỉ sử dụng chip nhựa như một phần của cuộc chơi. Có lẽ vì không cần bỏ tiền túi để chơi nên tâm lý của chúng tôi rất thoải mái.
Poker hay còn gọi là Xì Tố là bộ môn game bài được chơi phổ biến trên toàn thế giới, với nhiều thể loại. Và thể loại phổ biến nhất là Poker No Limit Texas Hold’em. Tôi xem như đây là một môn “thể thao” cho trí tuệ và tâm lý. Ngoài may mắn, nó còn đòi hỏi người chơi có bản lĩnh và sự vững vàng, kỷ luật, quyết đoán.
Sau những màn đấu trí căng thẳng nhưng không kém phần vui vẻ, tôi – đồng thời cũng là một nhà đầu tư crypto – qua đó đã nhận thấy được sự liên hệ mật thiết giữa Poker và đầu tư Crypto, từ đó rút ra được nhiều bài học trong đầu tư về phân tích tâm lý, chiến thuật, cho tới đưa ra quyết định.
Tôi tin rằng những điều này có ích không chỉ cho những ai đang tập đầu tư crypto, mà còn là những mảng đầu tư “high risk, high return” khác.
Quản lý tâm lý vững vàng – chìa khóa để tồn tại
Trong một nghiên cứu về bộ môn Poker mà tôi đã từng tiếp cận, có tên:“Mã hóa thông tin trong việc quản lý sự bất định chiến lược” của Seth Frey, được thực hiện với 35,000 người chơi khác nhau, đã chỉ ra rằng:
Những người chơi Poker thắng đa phần là những người kết hợp hai lá bài của mình và biểu hiện của đối thủ để đưa ra quyết định đúng đắn.
Điều đó có nghĩa là trên bàn chơi, việc giữ được tâm lý vững, không thể hiện cảm xúc dù với thế bài nào, với ván thắng nào hay ván thua nào có thể giúp người chơi chiến thắng. Vì đối thủ sẽ không thể dựa vào biểu hiện khuôn mặt, cảm xúc và hành động mà đoán được thế bài mình nắm giữ.
Đó có lẽ là lí do vì sao trong một số trận đấu, vài người sẽ đeo kính râm để tránh bị đoán tâm lý.
Với crypto cũng vậy, giữ được tâm lý vững dù có lãi hay thua lỗ có thể giúp nhà đầu tư dễ thành công hơn. Tuy nhiên đó là điều không dễ dàng. Có thể thấy đa phần nhà đầu tư khi có lãi liên tiếp sẽ bị rơi vào trạng thái quá tự tin dẫn tới tăng vốn đi lệnh, và chỉ cần một lệnh thua lỗ, số lãi của họ cũng bị thổi bay. Có những người thua lỗ liên tiếp nhưng tâm lý muốn gỡ, cay cú, mất bình tĩnh thì lại càng dễ có quyết định sai lầm và thua lỗ nhiều hơn.
Kiên nhẫn
Trong poker, để có được bài đẹp còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố may mắn, có lẽ nó chiếm tới 50%. Nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng may mắn được chia bài đẹp. Người chơi giỏi có thể là người từ bài xấu nhưng vẫn thắng được nhiều, nhưng người chơi giỏi cũng là người có thể kiên nhẫn chờ đợi bài đẹp.
Liên hệ một chút từ những trận đấu poker của, tôi nhận thấy xác suất để thắng từ thế bài xấu đối với tôi là rất ít, vì sẽ có đối thủ cầm bài đẹp hơn, gan lỳ hơn. Nhưng trái lại, xác suất chiến thắng khi cầm bài đẹp lại rất cao. Vậy nên trong trận đấu tôi chỉ chơi rất ít hand bài (ván bài), chủ yếu là fold (bỏ bài), chỉ những bài nào thực sự đẹp từ ban đầu mới tham gia.
Các cặp bài: AA, KK, QQ, JJ, AK, AQ, AJ,… là những cặp bài được xem là có vị thế đẹp.
Khi gần đến hồi kết, có 2 ván đấu ấn tượng nhờ cầm thế bài đẹp (AA, QQ) mà tôi có thể lật ngược được tình thế, loại đối thủ và đổi vị thế. Có thể nói là “thà chơi số lượng ít nhưng chất lượng cao”.
Để có những hen bài đẹp như vậy, tôi đã rất kiên nhẫn chờ đợi. Có khi phải bỏ liên tiếp mấy chục hen bài, ngồi cả tiếng mới lên được thế đẹp.
Tiết lộ chiến thuật như vậy chắc khó mấy ai tin, nhưng thực sự chỉ cách chơi đó mới giúp tôi chiến thắng những đối thủ gan lỳ và có kinh nghiệm.
Trong crypto cũng vậy, việc kiên nhẫn chờ cơ hội là luôn cần thiết và hầu như ai cũng biết điều này nhưng chả mấy ai làm được. Đa phần nhà đầu tư đều đã hoặc đang “đu đỉnh” từ uptrend, từ lúc Bitcoin ở giá 40,000-50,0000 USD (tôi cũng vậy). Nhiều khi tôi tự nói với mình, nếu có thể kiên nhẫn chờ đợi có phải lúc này có thể mua được vị thế đẹp hơn không?
Phải biết mình đang đấu với những ai
Trên bàn đấu, đối thủ của tôi có nhiều kiểu, có người từng thi đấu các giải đấu lớn hơn (thậm chí chỉ mới gặp lần đầu tôi đã cảm nhận được thần thái của một người chơi Poker kinh nghiệm), cũng có những người mới biết chơi, cũng có những người chơi cẩn thận, có những người không cẩn thận.
Đối với từng người tôi xác định từng kiểu chơi khác nhau. Trong vài ván bài đầu, tôi quan sát lối chơi và nhận định ai mạnh, ai yếu. Sau đó chọn ưu tiên thi đấu với người non kinh nghiệm, ít cẩn thận hơn mình. Vì quy luật trên bàn chơi là hạ đối thủ yếu chứ không đâm đầu vào đối thủ mạnh.
Với đầu tư crypto, chúng ta cũng có thể ví nó như một ván đấu Poker, mà trong đó mình phải xác định được người chơi với mình là ai. Họ là sàn, là đội Market Maker (MM) hay là ai? Và cần xác định thêm vị trí của mình là ai?
Trong đó, chúng ta thấy được sân chơi crypto gồm những người chơi: Team & Advisors, Seed Round Investors, Private Sale Investors, Buyers on Exchange (Người mua trên sàn), Market Makers (Nhà tạo lập thị trường), Miners (thợ đào), Airdrop/Bounty, Exchange (Sàn giao dịch).
Vị thế của đa số chúng ta ở đây là Buyers on Exchange (những người mua trên sàn), là nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đối thủ của chúng ta gồm kẻ mạnh là những người có vị thế đẹp hơn mình, mua được token/coin với giá rẻ hơn mình, mua được nhiều hơn mình như nhà đầu tư các vòng Seed, Private, hay những người làm giá như đội MM, kẻ yếu là những người có ít token hơn và với mức giá cao hơn hoặc có thể là free nhưng có ít token, không tác động được nhiều tới giá chung.
Từ đó rút ra được mình nên hành động như thế nào cho hợp lý, ví dụ như không nên đấu hay đi ngược lại với kẻ mạnh. Quy luật trong thi đấu là loại kẻ yếu chứ không dại gì mà đâm đầu vào kẻ mạnh đầu tiên. Với Crypto hiện tại, đa số kẻ mạnh là các quỹ đầu tư, sàn giao dịch và đội MM của sàn.
Cân nhắc liều lĩnh hay giữ tiền để tồn tại
Trong thi đấu poker, có những ván bài mình phải chấp nhận “đầu tư” để có cơ hội xem bài, nhưng nếu số bỏ ra quá nhiều so với số có thể thắng được thì cần phải cân nhắc kỹ, liệu mức đó có xứng đáng để theo hay không.
Nếu quá mức chấp nhận được thì có thể cân nhắc “cắt lỗ” để bảo toàn và dành cơ hội được chơi nhiều ván nữa. Vì trong thi đấu chỉ cần hết “vốn” là sẽ bị loại khỏi bàn đấu, vậy nên cắt lỗ là cách để tìm thêm cơ hội ở những ván bài sau.
Chúng ta cũng có bài học như vậy trong đầu tư, việc biết cắt lỗ để quản lý rủi ro ở mức tối thiểu là điều cần thiết đã được đề cập rất nhiều, nhất là với thị trường biến động như crypto.
Chúng ta có tiền để đầu tư nhưng chỉ cần lỡ gặp vài lần thua lỗ cũng có thể lõm dần tài khoản. Đầu tư là cả một hành trình chạy marathon đường dài, cũng giống như một trận thi đấu poker kéo dài cả 4-5 tiếng đồng hồ, lên cả mấy trăm hen bài là nhanh, không phải chỉ trong vài lần vào lệnh hay vài ván bài là xong. Nên giữ được tiền ở đây mới có kỳ vọng vào cơ hội kiếm được tiền ở sau.
Sau khi quyết định mua coin/token nào thì cần đặt luôn stoploss ở mức lỗ chấp nhận được, nếu như có lỗ thật cũng vẫn còn tiền để làm lại.
Tôi biết rằng những bài học trên đây không phải là tất cả, chỉ là những bài học được rút ra từ cá nhân sau một thời gian chơi và chiến thắng. Tôi hy vọng nó hữu ích cho bạn khi đầu tư, làm giàu chân chính, không mong bạn dùng những kinh nghiệm này để sa đà vào cờ bạc, vi phạm pháp luật.
Xem thêm Cách tôi kiếm 4,580 USD/tháng bằng thu nhập thụ động từ Internet và Crypto.